کارگزار گمرک یا در اصطلاح حق العمل کار شخصی است، حقیقی یا حقوقی که به نمایندگی صاحب کالا یا نماینده صاحب کالا که خود میتواند یک کارگزار گمرکی باشد.
و در حقیقت دارای پروانه مخصوص از اداره گمرکات برای ترخیص کالا هستند و به نیابت از صاحب کالا تحت وکالتنامه ای که فرم آن توسط گمرک ایران تنظیم می شود.
و اختیارات کارگزاران گمرکی دروکالتنامه به تفکیک قید می شود، تشریفات گمرکی صاحبان کالا را انجام می دهند.
درباره این مطلب که کارگزار گمرک کیست و چه وظایفی دارد، در ادامه بیشتر توضیح داده می شود، البته باید به این نکته توجه شود که کارگزار یا حق العمل کار گمرک شخصیتی حقوقی دارد.
در حقیقت یک شرکت با گرفتن مجوز ها و پروانه های مربوطه از اداره گمرکات می تواند به عنوان کارگزار گمرک فعالیت خود را ادامه دهد.
اگر ترخیص کار یا کارگزار گمرکی کالا قاچاق کند، علاوه بر ابطال پروانه کارگزاری گمرکیشان مشمول مقررات قاچاق نیز می شوند.
اما به اطلاعتان می رسانیم که ابطال پرونده کارگزاری گمرکی، ترخیص کار مانع از انجام تشریفات گمرکی اظهارنامه هایی که قبل از تاریخ ابطال به آن ها داده شده است نمی شود.
اگر شما انجام کار ترخیص خود را به کارگزار گمرکی ای بسپارید که در انجام تشریفات گمرکی سهل انگاری کند و اظهارنامه ای خلاف تنظیم کند که شما متضمن زیان مالی گردید، در صورت اثبات خلاف کاری کارگزار گمرکی پروانه کارگزار گمرکی ابطال می گردد یا به صورت تعلیق در می آید.
(مطالب مرتبط : ارز گمرکی چیست؟)
چنانچه کارگزار گمرکی نماینده ای را از جانب خود برای ترخیص کالا معرفی نماید، خودش مسئول اعمال کارکنانش است.
وجود افراد متخصص برای انجام تشریفات گمرکی برای یک شرکت ترخیص کالا الزامی است.
حتی شرکت حمل و نقلی هم که می خواهد کار ترخیص کالا را انجام دهد، برای انجام تشریفات گمرکی باید دارای پروانه کارگزاری گمرک باشد.
اما جهت انجام تشریفات گمرکی حمل و ترانزیت نیازی به پرونده کارگزاری گمرکی و وکالت نامه نیست، بارنامه سندی است که در اینجا کفایت می کند.
قبلاً هر فردی میتوانست تا ۱۰ مرتبه در سال ترخیص کالای دیگران را با وکالت نامه قانونی انجام دهد که این قانون از چند سال پیش لغو شده است.
در حال حاضر فقط کارگزار گمرکی (حق العمل کاران) دارای پروانه معتبر از گمرک و کارمندان تمام وقت به عنوان نماینده شرکت از طرف شرکتها که با وجود وکالت نامه قانونی از جانب شرکت بهطور دائم به ترخیص کالای مربوط به آن شرکت میپردازند به عنوان ترخیص کار نزد گمرک وجاهت قانونی دارند.
در غیر از این دو مورد شخص باید به عنوان یک کارگزار گمرکی (حقالعملکار) وجاهت قانونی داشته باشد اشخاص حقیقی میتوانند خود نسبت به ترخیص کالای خود اقدام یا از خدمات کارگزاران گمرکی برای ترخیص استفاده کنند. (تبصره ۳ و ۴ ماده ۵۸ آییننامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب سال ۱۳۹۱هیئت وزیران)
میتوان وظایف کارگزار را در موارد زیر خلاصه نمود: